Professor Anne-Mei The is cultureel antropoloog, jurist en promoveerde in de medische wetenschappen. Zij ontwikkelde de Sociale Benadering en is hoogleraar Langdurige Zorg en de Sociale Benadering Dementie (Vrije Universiteit Amsterdam). In Nederland is de Sociale Benadering een positief geëvalueerde praktijkbenadering voor zowel mensen met dementie die thuis wonen, als in het verpleeghuis. Ook was Anne-Mei de afgelopen twee jaar adviseur van de minister van ouderenzaken op Aruba.
Professor The heeft haar achtdaagse werkbezoek aan Bonaire, op uitnodiging van Fundashon Alzheimer Bonaire, dinsdag 22 april j.l. om 14.00 uur afgerond met een bezoek aan de Gedeputeerde van Publieke Gezondheid die helaas afwezig was, maar is ontvangen door haar adviseurs: dhr Gerold van Elshuis, dr Nicolette Verduin en drs Danielle van der Linden. Anne-Mei was vergezeld door de voorzitter dhr Piar en vice-voorzitter mw Winklaar van het bestuur van Fundashon Alzheimer Bonaire om verslag uit te brengen van haar bezoek aan Bonaire.
Op dinsdag 15 april was een kennismakingsgesprek met de leden van Cockpitgroep Ketenalliantie Ouderen (CKO). In de avond hield Anne-Mei een lezing voor een volle zaal bij Fundashon Antriol Avanti met als thema ‘Sociale Benadering Dementie’. Er waren vele zorgmedewerkers en familieleden van mensen met dementie aanwezig. Van dinsdag tot en met donderdag heeft Anne-Mei bezoeken gebracht aan onder meer FKPD, Cocari-Rincon, Kas Sabana, Kas Karko, Ka’i Mimina ,Kas di Kuido (FM) en Pasadia Villa Antonia. Ook heeft zij met directieleden, zorgmedewerkers, mensen met dementie en mantelzorgers gesproken om een goed beeld van de dementiezorg op Bonaire te krijgen.
Het bestuur van FAB is voornemens om de Sociale Benadering, uiteraard aangepast aan de lokale context van Bonaire, in te voeren om daarmee de dementiezorg en -keten verder te ontwikkelen en te humaniseren. Deze ambitie is versterkt door het werkbezoek en de antropologische expertise van Anne-Mei, welke benodigd is om de implementatie tot een succes te kunnen brengen. Het belang en de mogelijkheid van het versterken van de sociale zorgketen in combinatie met informele netwerken met behulp van de Sociale Benadering is duidelijk geworden.
Professor The heeft haar bevindingen en adviezen met het bestuur van FAB, de lokale Overheid en ketenpartners gedeeld en besproken. Aan haar is vervolgens de opdracht gegeven om deze verder uit te werken, zodat op korte termijn vervolg kan worden gegeven aan de invoering van de Sociale Benadering op Bonaire.
Zowel het bestuur van FAB als prof Anne-Mei The kijken terug op een zeer geslaagd werkbezoek en zien uit naar de verdere samenwerking om daarmee de kwaliteit van leven van mensen met dementie en mantelzorgers op Bonaire te verbeteren.
Direktiva di Fundashon Alzheimer Bonaire a kontinuá djabièrnè último, 19.00 or ku su programa di aña na Captain Don’s Habitat ku un anochi di informashon.
Resientemente Sentro Akseso Boneiru a introdusí su Lokèt Aksesibel i direktiva di Fundashon Alzheimer Bonaire a aserká direktiva di e Sentro pa tene un presentashon di esaki su servisio i posibilidatnan na e grupo di enfoke di miembronan di famia di FAB i tambe otro dunadónan di kuido kaluroso na personanan ku demensia.
Sra Tamara Janga-Nicolaas, Lider di e Tim pa Trabou Sosial i sra Jurna Clarenda, Lider di e Proyekto Lokèt Aksesibel tabata dispuesto pa hasi esaki i nan a kumpli ku esaki na satisfakshon di tur e presentenan i di Direktiva di FAB.
Direktiva a entregá papel i pèn na entrada di e sala pa esnan ku tabata desea pa nan preguntanan keda anónimo por a nota nan, pa haña kontesta despues.
Mayoria a apresiá esaki i tabata agradesido ku por a ofresé nan e posibilidat aki.
Normalmente ta sera e anochi alrededor di 20.45 or, pero e anochi aki ta te 21.15 por a kaba kontestá tur e preguntanan.
Tabata un anochi hopi bunita ku masha hopi informashon pa e dunadónan di kuido kaluroso, e interesadonan entre otro tambe algun otro kolaborador den kuido.
Na final sr Evert L. Piar a ekspresá na nòmber di direktiva di FAB su apresio pa e oradornan ku a duna nan tempu liber durante e anochi aki, pa a ofresé un presentashon ku asina tantu informashon importante i balioso tokante nan aktividatnan durante oranan di ofisina di Lokèt Aksesibel.
Esnan presente, e oradornan i direktiva ta mira atras riba un anochi bon bishitá i fruktífero.
Anekso un pòrtrѐt di e anochi
Djaweps 13 di mart un delegashon di direktiva di Fundashon Alzheimer Bonaire a bishitá Diputado di Salubridat Públiko Nina Francees-den Heye pa a entregá Diputado e rapòrt “Dementiemonitor Bonaire 2025”. Esaki ta resultado di e proyekto “Dementie Monitor 2024” ku Fundashon Alzheimer Bonaire a lansa aña pasá den koperashon ku Alzheimer Nederland ku ta e instituto di investigashon Nivel na Hulanda.
E investigashon tabata spesialmente dirigí riba e dunadónan di kuido kaluroso (mantelzorg) den 2024, ku na e momentu ei tabata aktivo. Algun dunadó di kuido kaluroso di kual e persona ku nan tabata kuida a fayesé na momentu dje proyekto, tambe por a partisipá na e investigashon.
E investigashon a konsistí di un lista ku pregunta ku tabata tantu online (Hulandes) komo riba papel (Papiamentu) for di fin di mei te ku medio yūni 2024. Ku un total di 64 rèspòns ku a pasa e drèmpel di 50, direktiva ta masha agradesido i orguyoso.
Deseo di direktiva di Fundashon Alzheimer Bonaire ta, pa tantu nos Gobièrnu lokal komo Gobièrnu di Reino i tambe e kadena di partners den kuido kaluroso lo bai hasi bon uzo di e resultado dje rapòrt aki, komo ku esaki lo ta sigur na benefisio di kalidat di kuido pa nos hendenan ku demensia na Boneiru..
Na momentu di entrega di e raport tabata presente direktor interino di Samenleving en Zorg sr Gerold van Elshuis , Programmamanager Ketenzorg ouderen drs Danielle van der Linden tambe, Hefe di Salubridat Publiko dr Nicolette Verduin tabata diskulpa i di parti di direktiva di Fundashon Alzheimer Bonaire presidente sr Evert L.Piar, vice presidente sra Henna Winklaar, segundo sekretario sra Gerladine Dammers i miembro di direktiva sra Maria Frans-Schermer.
Tabata un enkuentro kòrtiku pero fruktífero durante kual a trata eksperiensia ku kuido i kon duna sostén, peso di kuido i kalidat di bida mirá for di perspekiva di dunadónan di kuido kaluroso.
Direktiva ta bai atendé ku repartishon dje rapòrt i despues por hañ’é tambe riba website di FAB
www.alzheimer-bonaire.com.
Riba pòrtrèt Diputado, direktor interino di Samenleving en Zorg i miembronan di delegashon di direktiva di Fundashon Alzheimer Bonaire.
Komo parti di su Programa di aña 2025 direktiva di Fundashon Alzheimer Bonaire a organisá un workshop na Kas Karko djasabra último, 15 di februari di 9.00or te 14.00or. E workshop tabata pa miembronan di famia di personanan ku demensia i e tema prinsipal tabata “Kon ta dil ku emoshon”.
Por a partisipá maksimal 60 persona i a sosodé ku for di djaluna 10 di februari ya kaba a yega na e máksimo di inskripshon.
Ora direktiva konsiderá e interes di e kantidat di persona ku kier a inskribi despues i ku no por a partisipá i tambe e eksperensia di djasabra ultimo, direktiva a desidí mésora pa pronto organisá e workshop aki atrobe, pa asina tur esnan ku tabatin tantu deseo pa a tuma parti, haña otro oportunidat pa partisipá.
Esaki tabata ademas otro prueba ku tin tantu nesesidat pa tipo di workshop asina.
Partisipashon tabata grátis i komo muestra di gratitut direktiva a ofresé tur partisipante un lunch pa e bon kuido ku nan ta duna nan sernan stimá i tambe pa nan tempu i esfuerso pa a bin partisipá.
Entre e partipantenan tabatin 11 persona ku demensia i direktiva a logra regla e ora ei di tal manera ku e personanan aki por a bai den un otro sala pa a asistí na un otro tipo di seshon bou di guia di un koperador dunadó di kuido, pa asina nan famianan por a bai partisipá trankil na e workshop.
E workshop tabata bou di guia hopi profeshonal di sra Marije Veensta, sikólogo pa hende di edat i trahadó sosial sra Naidy Marchena.
Na final e partisipantenan a ekspresá kon eksitoso i fruktífero nan a eksperenshá e workshop.
E partisipantenan tur a risibí un sertifikado di direktiva di FAB i sra Veenstra i sra Marchena a risibi un regalito komo muestra di gratitut pa nan koperashon.
Direktiva i boluntarionan ku a hasi posibel pa FAB por a organisá algu asina pa promé biaha, por mira ku satisfakshon atras riba un evento hopi eksitoso.
Riba e pòrtrèt por mira e partisantenan, miembronan di direktiva i e guianan di e workshop.
Direktiva di Fundashon Alzheimer Bonaire tin e tradishon pa organisά su “ Masha danki Party” pa honra su boluntarionan na prinsipio di un aña nobo.
Djabièrnè último 17 yanüari esaki tabata e kaso atrobe. E biaha aki den sala Triton di Van der Valk Plaza Bonaire Resort. E aña aki no tabata solamente pa boluntarionan ku tabata mas envolvi den e aktividatnan durante aña 2024, pero tambe pa esnan ku a duna un aporte èkstra komo boluntario, espesial komo aktor den komedia “Ta brueria of Alzheimer” durante sèptèmber, luna Mundial di Alzheimer. Direktiva a para ketu na e echo ku sin e kontribushon i sostén di nos boluntationan durante aña pasά, esaki lo no por a resultά un aña asina eksitoso i fruktifero.
E dies aktornan/boluntarionan ku a sobresali ku nan aktuashon den aña 2024, a risibi durante e reunion ameno akí, e feneta di FAB “Amigu di FAB” ku a introdusi resientemente i un regalo spesial pa e okashon aki di parti di direktiva, opsekiά pa presidente sr. Evert L. Piar.
E 10 aktornan/boluntario aki ku a lusi tabata Rocío Chavez Meza; Yelitza Josefina; Jessica Frans; Benaia Gijsberta; Anais Sakoetoe i señornan Gilberto Martis; Reksel Engelhart.
Ta lάstima ku señora Xiolimar Perez tabata den eksterior, miéntras sra Edith Britt i sr Johnrick Anthony tampoko no por tabata presente. Pa medio de esaki direktiva ke gradisi tambe kòrdialmente tur e otro boluntarionan ku no por tabata presente pa nan koperashon i sostén den 2024 i ta spera ku den 2025 tambe por sigui konta ku nan.
Riba e pòtrèt por mira e boluntarionan ku tabata presente, e miembronan di direktiva di Fundashon Alzheimer Bonaire i tambe e siete personanan ku a lusi komo aktor.
Ultimo djabièrnè anochi direktiva di Fundashon Alzheimer Bonaire a tene den kuadro di su programa di aña, un anochi di informashon, 19.00or na Captain Don’s Habitat pa su grupo di enfoke i tur interesado.
Orador invitá tabata Ouderenpsychiater dr. Martje Grootarts, kende resientemente a kuminsá traha aki na Bonaire. El a duna splikashon di su funshon i plannnan pa futuro pa nos isla i despues a trata e tema: “Kon trata delirio i depreshon serka hende grandi.”
Anteriormente direktiva a invitá Ouderenpsycholoog drs Marije Veenstra kende tambe ta traha aki na Boneiru pa duna splikashon di su funshon i tambe di su plannan pa futuro.
Tur e informashonnan aki ta kuadra bon ku e strategia di Fundashon Alzheimer Bonaire pa komunidat haña mas konosementu i komprenshon pa e tema di Luna Mundial di Alzheimer pa e aña aki, esta:”Aktitut pa ku demensia – Tempu pa tuma akshon kontra demensia i tempu pa tuma akshon kontra Alzheimer”.
Tabata atrobe un anochi masha bunita pa tur e mantelzorgers i interesadonan, e.o. tambe algun otro persona koperador pa ku kuido. Tabatin hopi bon pregunta i tambe masha bon interakshon durante di kual no solamente e tema, sino tambe e funshon di un sikiater pa hende grandi a haña e atenshon nesesario.
Tur esnan presente, orador i direktiva ta mira atras riba un anochi di informashon masha eksitoso i bon bishitá.
Athunto un pòrtrèt di e anochi.
The World Alzheimer Month campaign theme is “Attitudes to dementia”, which focuses on understanding and addressing the current perceptions and attitudes towards dementia. It aims to address the stigma and missinformation around the condition and ultimately build a more dementia friendly society. The Pan American Health Organization (PAHO) and Alzheimer´s Disease International (ADI) teams get together again to develop a communications campaign to be implemented in the Region of the Americas.
Als onderdeel van haar programma voor de Wereld Alzheimer Maand september verwelkomde het bestuur van Fundashon Alzheimer afgelopen vrijdagochtend een delegatie van de CliniClowns Stichting uit Curacao, nl mw Jet Thoonen, directeur van de Stichting en de clowns Bòbò (Bjorn) en Ola (Jolanda) Conform het programma bracht de delegatie na aankomst direct een bezoek aan Kas Karkó, Villa Antonia en Cocari Rincon om de CliniClowns aan de bewoners en zorgpersoneel voor te stellen. Zaterdagochtend bezochten ze ook Kas di Kuido en Ka’i Mimina voor een presentatie. De FKPD kon vanwege hun 45 jarige viering dit weekeinde niet meedoen.
Vrijdagavond volgde een presentatie met informatie door mw Jet Thoonen voor zowel familieleden van mensen die met dementie leven, als geïnteresseerden. Mw Thoonen sprak over de toegevoegde waarde van CliniClowns voor mensen met dementie en de clowns vertelden over hun ervaring als clowns.
De aanwezigen kregen aan de hand van korte video’s en foto’s uitgebreid uitleg om het belang van deze methode te illustreren en waarom het zo belangrijk is om deze methode ook op Bonaire te introduceren. Bovendien presenteerde mevr Thoonen op voortreffelijke wijze de visie en missie van de CliniClowns methode en hun motto: “Spreading smiles. Healing hearts.”
Op Curacao spelen de clowns in de ouderenzorg, verstandelijke gehandicaptenzorg, dementie zorg en de kinderafdeling van het ziekenhuis. Ze zijn aan het overwegen om nu ook de hospices toe te voegen.
Het werd een zeer geslaagde avond, een volle zaal met veel enthousiasme en goede intereactie. Na afloop bedankte de voorzitter de heer Evert Piar de delegatie uit Curacao en de aanwezigen heel hartelijk.
Tijdens een lunchmeeting zaterdag met het bestuur van FAB volgde meer informatie en uitleg voor het oprichten van CliniClowns: Hoe dit traject te bewandelen en om verder met de betrokken instanties op haalbaarheid te bespreken. Mw Thoonen beloofde alle medewerking bij de oprichting van deze nieuwe methode aangezien het een prachtige manier is om met personen met dementie te communiceren en hun vreugde te geven. Het zal ideal zijn voor de dementiezorg op Bonaire, een primeur!
Het bestuur van FAB kijkt uit naar de ontwikkelingen die gaan volgen en rekent op de samenwerking van alle instanties.
In de komende dagen en weken wordt het programma van de Wereld Alzheimer Maand voortgezet met het thema “ De houding t.o.v dementie – tijd om actie te ondernemen tegen dementie & tijd om actie te ondernemen tegen Alzheimer” en iedereen is van harte welkom om aan deze activiteiten deel te nemen.
Bijgaand een foto van de informatieavond bij Captain Don’s Habitat.
KOMUNIKADO DI PRENSA
Komo parti di su programa di sèptèmber, Luna Mundial di Alzheimer, direktiva di Fundashon Alzheimer Bonaire a yama bonbiní djabièrnè mainta na e delegashon di Fundashon CliniClowns di Kòrsou, ku sra Jet Thoonen, direktor d e Fundashon i e payasonan Bòbò (Bjorn) i Ola (Jolanda).
Segun e programa e delegashon a bai hasi mésora un bishita na Kas Karkó, Villa Antonia i Cocari Rincon pa a presenta e CliniClowns na nan habitantenan i personal di kuido,
Djasabra mainta nan a bishitá tambe Kas di Kuido i Ka’i Mimina. No por a bishitá FKPD sí pa motibu di selebrashon di nan 45 aña di eksistensia e fin di siman aki.
Djabièrnè anochi a sigui un presentashon ku informashon di sra Jet Thoonen pa tantu famianan di personanan ku ta biba ku demensia, komo pa interesadonan. Sra Thoonen a papia di e balor agregá di CliniClowns pa personanan ku demensia i e payasonan a konta di nan eksperiensia.
Pa medio di videonan kòrtiku i pòrtrètnan e presentenan a haña splikashon en ekstenso pa a mustra importansia di e método aki. Ademas sra Thoonen a presentá na un manera estupendo e vishon i mishon di CliniClowns i nan lema: “Spreading smiles. Healing hearts.”
Na Kòrsou e payasonan ta tene presentashon den kasnan di kuido pa grandinan, pa personanan ku deshabilidat mental, pa personanan ku demensia i den departamentu di mucha den hòspital. Nan ta bai mira si nan por inklui tambe e hòspisnan.
Tabata un anochi masha fruktífero ku un sala yen, ku hopi entusiasmo i bon interakshon.
Na final presidente sr Evert Piar a gradisí e delegashon di Kòrsou i tur e presentenan kòrdialmente.
Durante un “lunchmeeting” djasabra ku direktiva di FAB a sigui mas informashon i splikashon kon pa lanta CliniClowns, kon kana e trayekto aki pa kontinuá ku instansianan konserní, pa mira kiko por alkansá huntu. Sra Thoonen a primintí tur koperashan pa por kuminsá ku e método aki komo ku e ta un manera mashá bunita pa komuniká ku personanan ku demensia i pa duna nan alegria. Lo ta algu ideal pa kuido pa demensia na Boneiru, un “primeur”!
Direktiva di FAB tin deseo pa mira e desaroyoan ku ta bai sigui i ta konta ku koperashon di tur instansia.
Den e dia i simannan ku ta sigui ta kontinuá ku e programa di Luna Mundial di Alzheimer ku e Tema: “Aktitut pa ku demensia – tempu pa tuma akshon kontra demensia i tempu pa tuma akshon kontra Alzheimer”. Tur hende ta kòrdialmente bonbiní pa partisipá na e aktividatnan aki.
Athunto un pòrtrèt di e anochi di informashon na Captain Don’s Habitat.
